Η Capoeira ως τρόπος ζωής: Αρχές που καθοδηγούν τον δρόμο μας

του Mestre Ligeirinho

Η Capoeira δεν περιορίζεται στις ώρες της προπόνησης ούτε τελειώνει όταν κλείνει η roda. Είναι μια στάση ζωής, ένα πλαίσιο χαρακτήρα και συμπεριφοράς. Όποιος επιλέγει αυτό το μονοπάτι χρειάζεται να καταλάβει ότι η Capoeira τον ακολουθεί και έξω από τον χώρο του παιχνιδιού. Ως Mestre, αυτό που θέλω περισσότερο να μεταφέρω στους μαθητές μου είναι πως η Capoeira δεν χτίζει μόνο σώμα και τεχνική, αλλά τρόπο σκέψης και ήθος.

Η πρώτη διδασκαλία που λαμβάνει κάποιος μέσα από την Capoeira είναι η ευελιξία. Η ginga δεν είναι μόνο η βάση της τέχνης, είναι ο τρόπος που μαθαίνουμε να αντιδρούμε στη ζωή: να μην παγώνουμε, να μην φοβόμαστε την αλλαγή, να μετακινούμαστε με επίγνωση. Η δύναμη δεν βρίσκεται στη σύγκρουση αλλά στη ροή, στην ικανότητα να αλλάζεις κατεύθυνση χωρίς να χάνεις τον εαυτό σου. Αυτό θέλω να κατανοεί κάθε μαθητής: πως η πραγματική δύναμη του καποερίστα φαίνεται στο πώς διαχειρίζεται τις δυσκολίες, όχι μόνο στο τι μπορεί να κάνει με το σώμα του.

Το jogo δεν είναι μάχη· είναι διάλογος. Πολλοί μπερδεύονται και πιστεύουν ότι η Capoeira είναι ανταγωνισμός. Δεν είναι έτσι. Η roda είναι χώρος συνάντησης, όχι χώρος νίκης. Δεν μετράει ποιος ήταν πιο εντυπωσιακός, αλλά ποιος έπαιξε καθαρά, συντονισμένα και με σεβασμό. Ο καλός καποερίστας δεν προσπαθεί να επιβληθεί αλλά να επικοινωνήσει. Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα μαθήματα που πρέπει να κρατήσει κάποιος για την καθημερινή του ζωή.

Στην Capoeira δεν μπορείς να κρυφτείς. Ο τρόπος που κινείσαι αποκαλύπτει τον τρόπο που σκέφτεσαι. Αν φοβάσαι, μικραίνεις τον χώρο σου. Αν βιάζεσαι, αφήνεις κενά. Αν είσαι αλαζόνας, το παιχνίδι σου γίνεται άκαμπτο. Αν έχεις επίγνωση, η κίνηση γίνεται καθαρή και αληθινή. Αυτή η αυτογνωσία γεννιέται μέσα από την παρατήρηση του σώματος και του παιχνιδιού — μέσα από μικρές λεπτομέρειες που δείχνουν τον χαρακτήρα πριν καν ειπωθεί μια λέξη.

Τέλος, η Capoeira διδάσκει ότι η κοινότητα είναι ευθύνη. Η roda δεν είναι απλώς ένας χώρος έκφρασης· είναι χώρος αξιών. Ο καθένας μπαίνει μέσα κουβαλώντας κάτι για το σύνολο: ρυθμό, παρουσία, σεβασμό, στήριξη. Η Capoeira δεν υπάρχει χωρίς κύκλο, και ο κύκλος δεν υπάρχει χωρίς ανθρώπους που δίνουν προσοχή όχι μόνο στο δικό τους παιχνίδι αλλά και στην ενέργεια γύρω τους. Η κοινότητα χρειάζεται όλους — τους έμπειρους, τους αρχάριους, τους γρήγορους, τους σταθερούς. Ένας καποερίστας δεν παίζει ποτέ μόνο για τον εαυτό του· παίζει και για τη roda που τον φιλοξενεί.

Η Capoeira ως τρόπος ζωής σημαίνει ρυθμό, σεβασμό και παρουσία. Ρυθμό για να κινείσαι με ευελιξία, σεβασμό για να χτίζεις σχέσεις αντί να δημιουργείς συγκρούσεις, παρουσία για να είσαι πραγματικά μέσα στο jogo και μέσα στη ζωή. Αυτές είναι οι αρχές που οφείλουμε να μεταφέρουμε, γιατί ένας καποερίστας δεν ξεχωρίζει από τις κινήσεις του αλλά από τον τρόπο που στέκεται στον κόσμο.